Thư viện trường THCS Đông Mỹ
BÀI GIỚI THIỆU SÁCH THÁNG 10/2023
Hà Nội ngày ấy
Tác giả: Nguyễn Bá Đạm
Là một người con của Thăng Long - Hà Nội,
chứng kiến sự đổi thay của Hà Nội trong gần 1 thế kỷ dâu bể, cụ Nguyễn Bá Đạm
luôn đau đáu việc gìn giữ những hình ảnh thân thuộc về Hà Nội. Và ở cái tuổi
xưa nay hiếm, bằng cách riêng của mình, cụ đã âm thầm cống hiến cho việc bảo
tồn, phát huy những giá trị văn hóa, những lối sống tốt đẹp của thủ đô. Không
phải một họa sĩ, dù là người bạn tri kỷ, bạn tâm giao của bộ tứ danh họa Việt
Nam, không phải người viết sử dù là một thầy giáo dạy lịch sử nhưng bằng những
câu chuyện kể, cụ Nguyễn Bá Đạm đã phục dựng lại trong chúng ta diện mạo Hà Nội
xưa. Bản thân là một nhân chứng sống của đất văn vật Hà Nội, những câu chuyện
của cụ thật bình dị, thật gần gũi, quen thuộc với mỗi người Hà Nội. Hà Nội ngày
ấy như một cuốn phim ký sự về Hà Nội nửa đầu thế kỷ XX.
Với lối viết đơn giản, ngắn gọn, không hoa mỹ
nhưng bạn đọc vẫn có thể thấy thấm đẫm trong từng trang viết là một tình cảm
thân thiết, triều mến với Hà Nội, là những màu sắc văn hóa đặc trưng của Hà Nội
mà có lẽ chỉ người Hà Nội mới có thể diễn tả chính xác. Không biết tự lúc nào
người đọc thấy mình thả hồn mình lang thang theo những mẩu chuyện hấp dẫn về
những gương mặt Hà Nội xưa: những cụ lang, cụ tổng cờ, nhà thầu khoán, thợ mộc,
thầy giáo… Không phải tất cả họ đều là những người nổi tiếng, có người dường
như chỉ xuất hiện thoáng qua trong vô vàn gương mặt của Hà Nội ngày ấy, có
những người chỉ còn tồn tại trong ký ức của vài người … nhưng tất cả họ làm nên
hình ảnh về người Hà Nội chân thực đến không ngờ.
Ít ai nghĩ rằng, một bức hình cũ, một bức
tranh nơi góc khuất, một cuốn sổ ố vàng… qua chuyện kể của cụ Nguyễn Bá Đạm lại
gợi mở nhiều điều thú vị đến vậy. Đơn cử truyện Tấm ảnh nửa người tưởng như chỉ
là một kỷ niệm vui khi đi chụp bức hình đầu tiên của cụ Đạm lúc 15, 16 tuổi
nhưng đằng sau nó lại gợi cho chúng ta nhiều liên tưởng: về một Hà Nội giao
thoa giữa phương Đông và phương Tây, về cách thức về tâm trạng của người Hà Nội
trong quá trình tiếp nhận văn hóa phương Tây… Hay truyện về nhà thầu khoán Đỗ
Hữu Thục là hình ảnh đại diện của những nhà “tư sản nhỏ” Hà Nội vật lộn để gây
dựng sự nghiệp, khó khăn thất bại không nản chí, cố gắng cạnh tranh trước áp
lực của “tư sản phương Tây”… Trong mỗi câu chuyện của cụ Đạm, người Hà Nội -
nhất là thế hệ các bậc cao niên dễ dàng tìm thấy hình ảnh bản thân mình, hình
ảnh Hà Nội mà họ quen thuộc trong đó. Không có gì là quá đáng khi nói rằng, cụ
Nguyễn Bá Đạm là một kho tư liệu sống về Hà Nội nhất là ở những điều bình
thường nhất, những điều ít người được biết. Ký ức Hà Nội trong Hà Nội ngày ấy
là những còn người của mọi tầng lớp, giai cấp, mọi lứa tuổi: trí thức, văn nghệ
sĩ, thương nhân, nông dân, thợ thủ công, những cô cậu học trò,…; là những mái
trường, ngôi chùa, làng quê bình dị thân thuộc; là những hội làng, ngày lễ,
ngày tết… đậm màu sắc “cổ truyền”… Xen lẫn giữa những câu chuyện mà tác giả
chứng kiến, nhớ lại là những kỷ niệm của chính bản thân tác giả. Dường như Nguyễn
Bá Đạm đang kể chuyện đời cũng là đang kể chuyện mình. Những bút ký ghi lại
những việc nhỏ nhặt nhưng thú vị ấy là những tài liệu quý giá đối với
những người sưu tầm, người muốn phục dựng lại hình ảnh Hà Nội xưa. Với những
đóng góp của mình, tháng 8/2018, nhà nghiên cứu Nguyễn Bá Đạm đã được tặng Giải
thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội.
Thư viện trường THCS
Đông Mỹ, xin trân trọng gửi đến bạn đọc, thầy cô và các em học sinh bài giới
thiệu về cuốn sách “Hà Nội ngày ấy”. Thầy cô và các
em học sinh có thể tìm đọc cuốn sách này tại thư viện của nhà trường.